صندوق سرمایه گذاری شاخصی (Index fund) نوعی صندوق است که هدف آن انطباق بالای پرتفوی صندوق با یکی از شاخص‌های بازار سهام که می‌تواند شاخص کل، شاخص کل هم‌وزن یا یکی دیگر از شاخص‌های بازار سهام باشد خواهد بود.
در این صندوق‌ها تنها زمانی خرید و فروش سهام ضرورت دارد که وجهی به‌واسطه ورود سرمایه‌گذار جدید اضافه یا به دلیل خروج یک سرمایه‌گذار کم شود. یک صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی، الزاماً منابع خود را براساس الگوی تعیین شده برای یکی از شاخص‌های موجود در بازار، سرمایه گذاری می‌کند. مزیت اصلی صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر شاخص، هزینه‌های نسبتاً پایین آن و حذف ریسک مدیریت صندوق است.
بازدهی صندوق های سرمایه گذاری شاخصی چقدر است؟
همانطور که اشاره شد صندوق های سرمایه گذاری شاخصی به دنبال کسب بازدهی برابر با یکی از شاخص های بازار سرمایه هستند. در نمودار زیر بازدهی تعدادی از شاخص های بازار سرمایه با بازارهای مختلف سرمایه گذاری مقایسه شده است.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری شاخصی هدفشان پیروی از یک شاخص مبنا است. مدیران این صندوق‌ها در تلاشند تا سبدی از اوراق بهادار با ترکیب و اوزان متناسب با یک شاخص مبنا را تشکیل دهند تا بر این اساس عملکردی مشابه با عملکرد آن شاخص داشته باشند. در این نوع از صندوق‌ها نقش مدیریت، یک نقش غیرفعال است و تنها در راستای انطباق ترکیب وزن اوراق موجود در سبد با شاخص مبنا تلاش‌هایی صورت می‌گیرد.
ایده شکل‌گیری صندوق‌های شاخصی برگرفته از فرضیه بازار کارا (Efficient Market Hypothesis) است. در چنین فضایی اگر انتظارات و اطلاعات همه مشارکت‌کنندگان در بازار به‌خوبی توسط قیمت‌ها منعکس شود، تغییر قیمت‌ها غیرقابل‌پیش‌بینی است، لذا نمی‌توان بدون متحمل شدن هزینه و ریسک اضافی، بازده بالاتری از شاخص بازار به دست آورد. این ایده باعث شد تا برای نخستین بار فردی به نام جان بوگل (John Bogle) اولین صندوق شاخصی را با هدف پیروی از شاخص S&P500 طراحی کرده و به یکی از بزرگترین شرکت‌های مدیریت دارایی جهان تبدیل شود.
صندوق های سرمایه گذاری شاخصی چه مزایایی دارند؟
بزرگترین مزیت صندوق‌های سرمایه گذاری شاخصی کاهش هزینه‌های سبدگردانی و مدیریت صندوق است. چون این نوع صندوق‌ها در نهایت باید شبیه به شاخص کل بازار بورس باشند در هزینه‌ها حداکثر صرفه‌جویی را انجام می‌دهند، تا از متوسط شاخص کل کمترین میزان انحراف را داشته باشند.
همچنین در این صندوق‌ها مدیریت نقشی غیرفعال دارد و ریسک مدیریت صندوق حذف می‌شود. زیرا هدف مدیران رسیدن به سود نیست و آن‌ها سعی می‌کنند تا وزن اوراق موجود به شاخص مبنا نزدیک باشد.
