حتما برایتان پیش آمده که بعد از ورود به فضای جدید با سوالات و ابهامات زیادی روبرو شده‌اید. بورس نیز به دلیل پیچیدگی‌های خاص خود ممکن است برای تازه واردها سوالات زیادی ایجاد کند.
در این مطلب به بررسی مهم‌ترین سوالاتی که ممکن است در بدو ورود به بورس برایتان پیش آمده باشد می‌پردازیم.
عرضه اولیه چیست؟
اگر سهام شرکتی بخواهد برای اولین بار در بازار سرمایه به فروش برسد، اصطلاحا به آن عرضه اولیه گفته می‌شود. در این شرایط، فروشنده شرکتی است که سهام آن قرار است عرضه شود و وجوه حاصل از فروش سهام نیز در اختیار همان شرکت قرار می‌گیرد.
سهام شرکت‌ها معمولا در اولین روزهای پس از عرضه با افزایش قیمت مواجه می‌شوند و به همین دلیل نیز مورد استقبال سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرد. اما به خاطر داشته باشید که حتما با استفاده از علم تحلیل اقدام به خرید، فروش یا نگهداری سهام کنید.
معاملات بازار سرمایه در چه ساعت‌هایی انجام می‌شود؟
معاملات بازار سرمایه در روزها و ساعت‌های مشخصی انجام می‌شود. ثبت سفارش برای خرید و فروش سهام بورسی و فرابورسی در روزهای شنبه تا چهارشنبه (به جز ایام تعطیلات رسمی) و از ساعت ۸:۴۵ تا ۱۲:۳۰ انجام می‌شود. البته بین ساعت ۸:۴۵ تا ۹:۰۰، هیچ گونه معامله‌ای انجام نمی‌شود و اولین معامله راس ساعت ۹ انجام می‌شود. به بازه زمانی بین ۸:۴۵ تا ۹:۰۰ که فعالین بازار سرمایه تنها می‌توانند سفارش خود را ثبت، ویرایش یا حذف کنند، اصطلاحا پیش‌گشایش گفته می‌شود. علاوه بر این، در ۵ دقیقه پایانی پیش گشایش یعنی از ۸:۵۵ تا ۹:۰۰، امکان ویرایش یا حذف سفارش‌ها نیز وجود ندارد.
جزئیات زمان پیش گشایش و معاملات برخی از انواع اوراق بهادار در بازار سرمایه به شرح زیر است:
حداقل ارزش هر سفارش خرید و فروش چقدر است؟
یکی از شرایط ارسال سفارش و انجام معامله در بازار سرمایه، رعایت محدودیت در حداقل ارزش هر سفارش است. در حال حاضر، حداقل ارزش هر سفارش خرید بورسی و فرابورسی ۵۰۴ هزار تومان تعیین شده است. حداقل ارزش هر سفارش فروش ۵ هزار تومان است.
لازم به ذکر است در صورتی که ارزش یک داراییِ شما در بازار بورس، کمتر از ۵۰۰ هزار تومان باشد و قصد فروش آن را داشته باشید بایستی تنها یک سفارش برای آن ثبت کنید.
کارمزد هر معامله در بازار سرمایه چقدر است؟
با انجام هر معامله در بازار سرمایه، خریدار و فروشنده باید کارمزد مربوط به آن معامله را نیز بپردازند. این کارمزد، به ارکان مختلف بازار سرمایه شامل کارگزاری‌ها، شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، بورس و … تعلق دارد.
کارمزد هر معامله با توجه به نوع هر ورقه بهادار و بازاری که معامله در آن انجام می‌شود، تعیین می‌گردد. در حال حاضر مجموع کارمزد خرید سهام بورسی و فرابورسی به ترتیب ۰/۰۰۳۷۱۲ و ۰/۰۰۳۶۳۲ ارزش معامله است. مجموع کارمزد و مالیات فروش سهام بورسی و فرابورسی نیز ۰/۰۰۸۸ ارزش معامله است. جزئیات کارمزد هر یک از ارکان بازار سرمایه در معاملات خرید و فروش سهام به شرح زیر است:
به عنوان مثال فرض کنید که می‌خواهید ۵۰۰ سهم از یک شرکت بورسی را به نرخ ۲۰۰۰ تومان بخرید. ارزش این معامله که از حاصل ضرب تعداد سهم در قیمت آن به دست می‌آید، یک میلیون تومان است. شما به عنوان خریدار باید علاوه بر این مبلغ، ۳۷۱۲ تومان نیز به عنوان کارمزد پرداخت کنید. از فروشنده نیز مبلغ ۸۸۰۰ تومان به عنوان مجموع کارمزد و مالیات دریافت می‌گردد.
شاخص برای سرمایه‌گذاران چه کاربردی دارد؟
شاخص‌های بازار سرمایه از جمله مواردی است که همواره مورد توجه فعالین بازار سرمایه و یا حتی عموم مردم جامعه قرار می‌گیرد. هر شاخص، نمایانگر وضعیت بخشی از بازار سرمایه است. با بررسی و تحلیل شاخص‌ها نیز می‌توان وضعیت بازار سرمایه را از جنبه‌های مختلف مورد بررسی قرار داد. اما مهم‌تر از هر چیز، بهتر است بدانید در هنگام شرایط صعودی شاخص لزوما دلیلی ندارد ارزش دارایی‌های شما نیز صعودی باشد. و این موضوع در شرایط نزولی بازار نیز صدق می‌کند.
آیا همیشه و در هر شرایطی سهام شرکت‌ها قابل معامله‌اند؟
در شرایط عادی معاملاتی، می‌توان برای یک نماد سفارش خرید یا فروش ثبت کرد تا معامله انجام شود. در چنین شرایطی اصطلاحا نماد در “وضعیت مجاز” قرار داد. اما همیشه اینطور نیست و ممکن است در برخی از مواقع، ثبت سفارش، ویرایش و حذف آن یا انجام معاملات یک نماد، با محدودیت همراه شود. در این شرایط، نماد در وضعیتی به غیر از وضعیت مجاز قرار خواهد گرفت.
در حالت کلی، با توجه به اینکه آیا برای یک نماد امکان سفارش‌گذاری و ویرایش و حذف سفارش یا امکان معامله وجود دارد یا خیر، نمادها در یکی از وضعیت‌های زیر قرار می‌گیرند:
- وضعیت مجاز: در این حالت، امکان سفارش‌گذاری، ویرایش و حذف سفارش وجود دارد و معامله نیز انجام می‌شود.
- وضعیت ممنوع و وضعیت ممنوع-متوقف: در این حالت، امکان اینکه سفارشی ثبت شود، وجود ندارد و معامله‌ای هم انجام نمی‌شود.
- وضعیت مجاز- محفوظ: این حالت، مشابه پیش گشایش است. یعنی امکان سفارش‌گذاری و ویرایش و حذف سفارش وجود دارد ولی معامله‌ای انجام نمی‌شود. معمولاً زمانی که نماد در حال بازگشایی است، برای کشف قیمت، در وضعیت مجاز-محفوظ قرار می‌گیرد.
- مجاز-متوقف: این حالت نیز به‌ندرت توسط ناظر بازار برای نمادی اعمال می‌شود و فقط در آن امکان ارسال سفارش وجود دارد.
- به طور خلاصه، وضعیت‌های مختلف و ویژگی‌های هر کدام به شرح زیر است:
